Kennis voor kustbeheer

Het Nederlandse kustsysteem: Presentatie van onderzoekslijnen en resultaten

Inleiding

Rijkswaterstaat is verantwoordelijk voor de planning en de uitvoering van de jaarlijkse zandsuppleties langs de Nederlandse kust. Op basis van de praktijkvragen die hierbij komen kijken programmeert Deltares, in nauwe samenwerking met de Waterdienst, het kustonderzoek dat nodig is voor het verstandig uitvoeren van suppleties. 

Achtergrond

Bij het vaststellen van het beleid van dynamische kusthandhaving in 1990 is tevens aangegeven dat, voor een goede uitvoering van het beleid, onderzoek aan het kustsysteem nodig blijft. In de periode vóór 1990, maar ook in de periode na invoering van het kustbeleid, is de kenniswereld in meer of mindere mate betrokken geweest bij de programmering van het kustonderzoek. Sinds 2008 zijn Deltares en de Waterdienst samen verantwoordelijk voor de programmering van het onderzoek. De werkzaamheden worden vervolgens door Deltares, al dan niet gezamenlijk met anderen, uitgevoerd.

Doel

De rolverdeling tussen de Waterdienst en Deltares en de samenwerking tussen beiden is goed op gang gekomen. De interactie met de universiteiten willen we nu verder verbeteren. Een eerste stap is het informeren over dit onderzoek aan het Nederlandse kustsysteem: de vragen met betrekking tot het kustbeheer, de onderzoekslijnen en resultaten worden gepresenteerd. Aan de orde komen onderwerpen als herverdeling van zand over het kustfundament, de sedimentuitwisseling met getijbekkens en de analyses m.b.t. kustlijnontwikkeling op basis van de Nederlandse kustdatabase. Aansluitend vragen we van jullie input over de programmering: dit onderdeel vindt plaats onder leiding van prof.dr.ir. Marcel J.F. Stive, TU Delft.

Programma

Deze themamiddag zal in het Nederlands worden gehouden.

Korte toelichting onderdelen:

Uitwisseling getijbekkens en Morfodynamiek Eilandkoppen:
Met name de netto sedimentatie in de getijbekkens van de Waddenzee en de zeegaten en estuaria van het Deltagebied ten gevolge van relatieve zeespiegelstijging en ingrepen (vaak omschreven als “zandhonger”), zorgt voor een grote afvoer van sediment uit de kustzone. Zonder aanvulling van deze verliezen door suppleties zouden grote delen van de kust structureel achteruit gaan. De netto transporten van zand en slib in en rond de zeegaten zijn hiermee van cruciaal belang voor de ontwikkeling van de kust.
De cyclische ontwikkelingen in de zeegaten leiden tot grootschalige cycli in de ontwikkeling van de kusten van de aangrenzende eilanden. Zo leiden cyclische veranderingen in het geulpatroon in het zeegat bijvoorbeeld tot het aanlanden van zandbanken op het “stroomafwaartse” eiland, waardoor horizontale zandgolven langs de eilandkust ontstaan. Deze cycli hebben per eiland verschillende perioden. Het huidige gebrek aan onderscheid tussen (langjarige) cyclische ontwikkelingen en structurele veranderingen leidt tot inefficiënt beheer van de eilandkusten.

Werking kustfundament en herverdeling suppletiezand
Suppletiezand wordt in de meeste gevallen aangebracht in de brekerzone (bij vooroeversuppleties) of op het strand (bij strandsuppleties). Echter, het aangebrachte volume is bedoeld om de zandinhoud van het gehele kustprofiel aan te vullen. Daarmee is de uitwisseling van zand dwars op de kust, dus tussen de onderwateroever, het strand en de duinen van cruciaal belang. Zandsuppleties worden aangebracht om zandtekorten aan te vullen. Door het netto verlies van zand trekt de kustlijn zich landwaarts terug, hetgeen met het aanbrengen van extra zand weer teniet gedaan wordt. Het afgevoerde zand komt ten goede aan andere delen van het kustsysteem, we hebben te maken met een zogenaamd zanddelend systeem.

Toestand van de kust: Kustontwikkeling 1965-heden
In dit deelproject wordt de toestand van de kust anno 2011 in beeld gebracht èn de kustontwikkeling 1965-2011. De hoofddoelstellingen zijn: 1. De huidige toestand van de kust in beeld brengen. Dit draagt bij aan het besluit of een suppletie nodig is en een het opstellen van een goede onderbouwing voor het suppletieprogramma. 2. In beeld brengen wat het effect van de uitgevoerde suppleties in de periode 1990 tot 2011 is: Door te ‘leren uit het verleden’ kunnen lessen voor de toekomst getrokken worden.

Wanneer: vrijdag 18 november 2011
Tijdstip: 12.30 (inloop) tot ± 16.30 (gevolgd door borrel)
Locatie: Jaarbeurs Utrecht
Kosten: geen
Aanmelding verplicht: Jolien Mans